Ćwiczenia powiększają mózg chorym na schizofrenię

Ćwiczenia powodują powiększenie objętości niektórych obszarów mózgu u pacjentów ze schizofrenię, co potencjalnie może dawać efekt terapeutyczny - wynika z niemiecko-kanadyjskich badań, które publikuje pismo "Archives of General Psychiatry".

Charakterystyczny dla chorych na schizofrenię jest mniejszy niż zwykle hipokamp, tj. struktura mózgu odpowiedzialna za regulację emocji i utrwalanie wspomnień.

Niemiecko-kanadyjski zespół wykazał, że po trzech miesiącach treningu na rowerku stacjonarnym u pacjentów cierpiących na to ciężkie schorzenie psychiczne objętość hipokampa znacznie wzrosła. Towarzyszyła temu zmiana w proporcji dwóch związków w hipokampie świadcząca o powstawaniu nowych neuronów (tzw. neurogeneza) oraz umiarkowana poprawa pamięci krótkotrwałej.

Zdaniem autorów pracy, odkrycie to wskazuje, że nawet u pacjentów z tak ciężką chorobą psychiczną mózg zachowuje pewną plastyczność, czyli zdolność do adaptacji.

Badacze podkreślają jednak, że na razie za wcześnie jest, by oceniać, czy włączenie ćwiczeń do terapii może pomóc chorym na schizofrenię lepiej funkcjonować w życiu.

Schizofrenia jest poważną chorobą psychiczną, której towarzyszą tzw. objawy psychotyczne, czyli halucynacje i omamy. Często dotyka ona osoby młode - w późnym okresie dorastania lub wczesnej dorosłości, kiedy mogłyby zacząć w pełni samodzielne życie.

Niemieccy naukowcy ze Szpitala Psychiatrycznego im. Dr. K. Fontheima w Liebenburgu wraz z kolegami z kilku innych niemieckich ośrodków oraz naukowcami z Kanady przebadali 24 mężczyzn leczonych z powodu schizofrenii oraz 8 zdrowych panów dobranych pod względem wieku i cech fizycznych. Trzynastu chorych oraz ósemkę zdrowych mężczyzn przydzielano do grupy trenującej jazdę na rowerku pod nadzorem, trzy razy w tygodniu po 30 minut. Pozostali pacjenci (jedenastu) mieli w tym samym czasie grać w futbol stołowy (czyli piłkarzyki). Gra poprawia koordynację ruchową i koncentrację, ale nie wpływa na wytrzymałość fizyczną.

Przed rozpoczęciem 3-miesięcznych badań i po ich zakończeniu uczestnikom zmierzono objętość hipokampa przy pomocy rezonansu magnetycznego. Poza tym, wszyscy przeszli testy oceniające pamięć i natężenie objawów schizofrenii; zmierzono im też poziom dwóch związków w hipokampie - n-acetyloasparaginianu i kreatyny, gdyż ich wzajemne proporcje są wskaźnikiem procesu neurogenezy.

Okazało się, że po treningu fizycznym objętość hipokampa wzrosła o 12 proc. w grupie chorych na schizofrenię i o 16 proc. u zdrowych mężczyzn, co było ściśle związane z poprawą wydolności fizycznej ćwiczących.

Według autorów pracy, zakres tych zmian był podobny do tych, które obserwuje się w przypadku struktur podkorowych, gdy chorzy na schizofrenię przechodzą ze starszych leków przeciwpsychotycznych (tzw. typowych) na nowsze (atypowe).

U wszystkich ćwiczących odnotowano również pewną poprawę pamięci krótkotrwałej, która była wprost proporcjonalna do wzrostu objętości hipokampa.

Poza tym, u chorych z grupy trenującej badacze stwierdzili w tej strukturze znaczny wzrost (o 35 proc.) stężenia n-acetyloasparaginianu w stosunku do kreatyny, co może świadczyć o powstawaniu tam nowych komórek nerwowych.

W grupie pacjentów, którzy nie jeździli na rowerku zaobserwowano natomiast nieznaczny (1-procentowy) spadek objętości hipokampa.

Jak podkreślają naukowcy, ujemną stroną ich badania była mała grupa uczestników. Dlatego konieczne są dalsze prace, by ocenić czy włączenie regularnych ćwiczeń do terapii faktycznie pomoże chorym na schizofrenię. (PAP)